02 Ιούν Στρεπτοκοκκική νόσος ήπια ή διεισδυτική;
Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρείται αυξημένος αριθμός κρουσμάτων στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας, κυρίως σε σχολεία της Βόρειας Ελλάδας. Μετά το θανατηφόρο κρούσμα διεισδυτικής λοίμωξης από στρεπτόκοκκο στη Θεσσαλονίκη, επικράτησε πανικός στους γονείς, που με τα πρώτα συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού ή πυρετού ή ακόμα και σε ασυμπτωματικά παιδιά, διενεργούν strep τεστ μόνοι τους ή στα φαρμακεία, χωρίς να έχουν σύσταση παιδίατρου….
Στο πλαίσιο αυτό, θα αποσαφηνίσουμε τα επιστημονικά δεδομένα που αφορούν τις λοιμώξεις από το μικρόβιο αυτό.
Η στρεπτοκοκκική λοίμωξη είναι πολύ κοινό νόσημα της παιδικής ηλικίας που προκαλεί μικροβιακή λοίμωξη στον φάρυγγα (μικροβιακή αμυγδαλίτιδα), οστρακιά ή λοιμώξεις δέρματος (το μολυσματικό κηρίο), τα οποία θεραπεύονται επιτυχώς με την κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή.
Βέβαια καλό είναι γνωρίζουμε ότι στα 10 παιδιά με πόνο στο λαιμό και πυρετό μόνο 3 ή 4 έχουν πράγματι μικροβιακή αμυγδαλίτιδα. Ο/Η παιδίατρος θα βάλει τη διάγνωση με βάση το ιστορικό και την κλινική εξέταση και είναι αυτός/ή που θα αποφασίζει με κλινικά κριτήρια αν χρειάζεται να διενεργήσει strep-test στο παιδί. Και αυτό γιατί σε συνθήκες αυξημένης μετάδοσής της νόσου, υπάρχει φορεία του μικροβίου στο φάρυγγα παιδιών που δεν πάσχουν από στρεπτόκοκκο και δεν χρειάζεται να πάρουν θεραπεία, σε ποσοστό που μπορεί να φτάνει και το 30-40%. Αν θεραπεύαμε αχρείαστα και αδικαιολόγητα αυτά τα παιδιά πολύ σύντομα θα καταλήγαμε να έχουμε αντοχή του στρεπτόκοκκου στην αμοξυκιλλίνη, που είναι και το φάρμακο εκλογής, με μοιραίες συνέπειες….
Σε σπάνιες περιπτώσεις ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α μπορεί να εκδηλωθεί ως διεισδυτική λοίμωξη (iGAS), αρχικά με μη ειδικά συμπτώματα: πυρετό ρίγη, μυϊκούς πόνους, γενική κόπωση και απώλεια όρεξης. Ειδικά στα παιδιά μπορεί να έχει ταχεία εξέλιξη σε σοβαρή και απειλητική για τη ζωή σηψαιμία, πνευμονία, μηνιγγίτιδα, οστεομυελίτιδα κλπ. με υψηλή θνητότητα που φθάνει το 25%.
Στην Ευρώπη ήδη από τον Σεπτέμβριο 2022 καταγράφηκε αύξηση των περιστατικών διεισδυτικής νόσου από στρεπτόκοκκο Α σε παιδιά ηλικίας κάτω των δέκα ετών. Η ίδια αύξηση παρατηρήθηκε και στην Ελλάδα, με σταδιακή όμως ελάττωση των κρουσμάτων απο χρονιά σε χρονιά. Έτσι το 2023 είχαμε 90 iGAS περιστατικά , το 2024 68 κρούσματα, ενώ μέχρι σήμερα 26/05/2025, έχουν δηλωθεί 25 κρούσματα iGAS. Η καταγραφόμενη αύξηση των κρουσμάτων ακολούθησε μια περίοδο μειωμένης συχνότητας λοιμώξεων από στρεπτόκοκκο ομάδας Α, κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Είναι πιθανό, η αύξηση των κρουσμάτων από iGAS στα παιδιά να σχετίζεται επίσης με την πρόσφατη αυξημένη κυκλοφορία των αναπνευστικών ιών, όπως του ιού της εποχικής γρίπης και του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV), καθώς η συλλοίμωξη με ιό και στρεπτόκοκκο ομάδας Α μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο διεισδυτικής νόσου από στρεπτόκοκκο. Τα πρώτα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η αύξηση των κρουσμάτων δεν σχετίζεται με ένα συγκεκριμένο ή νέο στέλεχος, ούτε με αύξηση της αντοχής του GAS στα αντιβιοτικά. Οι θανατηφόρες περιπτώσεις στα παιδιά δεν είναι συχνές αλλά μπορεί να εξελιχτούν πολύ γρήγορα πρέπει να γνωρίζουμε ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα λοίμωξης με στρεπτόκοκκο και της διεισδυτικής λοίμωξης και αναζητούμε έγκαιρα ιατρική συμβουλή, από το πρώτο 24ωρο των συμπτωμάτων.
Πότε πρέπει να πάμε το παιδί μας άμεσα στον παιδίατρο; Είναι σημαντικό να παρατηρούμε το παιδί μετά τη λήψη αντιπυρετικού: αν δεν συνέρχεται, παραμένει πολύ κουρασμένο, ανόρεχτο, χωρίς διάθεση για παιχνίδι, θέλει να ξαπλώνει ή να είναι συνεχώς αγκαλιά ή αντίθετα είναι ευερέθιστο, είναι λόγος να το εξετάσει άμεσα παιδίατρος.
Η έγκαιρη αναγνώριση της λοίμωξης από iGAS και η άμεση έναρξη αντιμικροβιακής και υποστηρικτικής θεραπείας είναι εξαιρετικά σημαντική για την αίσια έκβαση της νόσου.
Σε περίπτωση που έχουμε κρούσματα στρεπτοκοκκικής λοίμωξης σε σχολική μονάδα (ήπιας ή διεισδυτικής μορφής), τα μέτρα που συνιστώνται είναι
1.Το παιδί παραμένει στο σπίτι μέχρι να λάβει αντιβιοτική αγωγή για τουλάχιστον ένα έως δύο εικοσιτετράωρα
2.Μέτρα ατομικής υγιεινής, τακτικό πλύσιμο των χεριών, αποφυγή χρήσης αντικειμένων από άλλα παιδιά (πχ ποτήρια) κλπ.
3.Τακτικός αερισμός των αιθουσών
4.Ενίσχυση του τακτικού προγράμματος καθαριότητας των αιθουσών.
Δεν πρέπει να γίνει:
Απολύμανση των χώρων και επιφανειών με ειδικά συνεργεία
Δεν χρειάζεται και δεν πρέπει να κλείνουν οι σχολικές μονάδες και τα τμήματα όπου παρουσιάστηκαν κρούσματα στρεπτοκοκκικής λοίμωξης
Επισημαίνουμε ότι το κλείσιμο της σχολικής μονάδας είναι σοβαρό μέτρο Δημόσιας Υγείας με πολλές επιπτώσεις και πρέπει να εφαρμόζεται μόνο μετά από σύσταση των αρμόδιων υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας.
