Νεογνό – βρέφος (0- 2 χρονών)

Από την εγκυμοσύνη ήδη και τον τοκετό, το ταξίδι στη μητρότητα ξεκίνησε. Οι αλλαγές είναι πολλές και τα συναισθήματα ποικίλα: αγάπη, χαρά και ενθουσιασμός αλλά και φόβος για το άγνωστο μέλλον…..

Κατά τις πρώτες μέρες της ζωής παρατηρούμε πολλές μεταβολές  στη συμπεριφορά του νεογνού, που δεν εξαρτώνται μόνο από την ωριμότητα του μωρού και τη φυσική του κατάσταση, αλλά και από το αν βρίσκεται σε εγρήγορση ή νυστάζει,  αν είναι πεινασμένο ή χορτάτο. Η μητέρα χρειάζεται διακριτική υποστήριξη συμπεριλαμβανόμενης  και της εδραίωσης του θηλασμού.

Η πρώτη επίσκεψη της ιατρού γίνεται κατά τις πρώτες 2-3 μέρες από την άφιξή του νεογνού στο σπίτι και  περιλαμβάνει και τη συζήτηση με τους γονείς σχετικά με τυχόν  απορίες ή ανησυχίες τους, που αφορούν τη φυσιολογική συμπεριφορά των νεογνών, με τρόπο κατανοητό για τους γονείς.

Η Παιδίατρος απαντά στα πρώτα σας ερωτήματα για το μωρό, αλλά και για τη μητέρα, που βιώνει κατά τη μεταβατική περίοδο της λοχείας  τις πολλές αλλαγές που συντελούνται- σωματικές, ορμονικές και ψυχολογικές.

Δίνει αναλυτικές οδηγίες και πρακτικές συμβουλές για το θηλασμό, αφού ελέγξει την προσκόλληση του νεογνού στο στήθος, ή για τη σίτιση με ξένο γάλα, όταν ο θηλασμός δεν είναι εφικτός-επιθυμητός ,  για την υγιεινή, τον ύπνο, το κλάμα, για τα «πονάκια» του, και πολλά άλλα που θα σας αποφορτίσουν γνωρίζοντας ότι φροντίζετε καλά το μωρό σας! Σας ενημερώνει για το πώς θα καταλάβετε ότι κάτι δεν πάει καλά με το μωρό σας και τι πρέπει να κάνετε, πότε και πώς.

Η Παιδίατρος εξετάζει ενδελεχώς το νεογνό ενώ παράλληλα ενημερώνει τους γονείς για τα ευρήματα της φυσικής εξέτασης. Το ελέγχει στο φως της ημέρας  για ίκτερο και το ζυγίζει, για να εκτιμήσει την επάρκεια της σίτισης και να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης, με την ίδια ζυγαριά,  για τις επόμενες μετρήσεις. Η επόμενη επίσκεψη γίνεται κατά την 14^η -15^η μέρα ζωής για να εκτιμηθεί αν επανέκτησε το βάρος γέννησης, που είναι ένδειξη της καλής φυσικής κατάστασης του παιδιού και της επάρκειας του θηλασμού. Δίνονται οδηγίες αλλά και πρακτική επίδειξη σε κούκλα των πρώτων βοηθειών, σε περίπτωση πνιγμονής ή άπνοιας του μωρού.

Το μωρό σας  μετά τον πρώτο μήνα της ζωής του γίνεται βρέφος, που αναπτύσσεται ταχύτατα. Η παιδίατρος εξετάζει το μωρό σας μία φορά κάθε μήνα μέχρι το χρόνο.  Παρακολουθεί όλες τις παραμέτρους σωματικής ανάπτυξης (βάρος, ύψος, περίμετρος κεφαλής), προκειμένου να διαπιστώσει ότι σωματικά, αναπτύσσεται ομαλά.  Επίσης παρακολουθεί την ψυχοκινητική του εξέλιξη και κάνει τα απαραίτητα εμβόλια. Απαντά σε όλα τα ερωτήματα των γονέων, καθώς παρατηρούν και ανακαλύπτουν το μωρό τους και αντιμετωπίζει τα προβλήματα που ανακύπτουν με συμβουλές , θεραπείες και εργαστηριακό έλεγχο όποτε χρειαστεί.

Η γνώση από το μεγάλωμα ενός προηγούμενου μωρού, δεν αποτελεί δικλείδα ασφαλείας για να μην χρειάζεται η εξέταση του βρέφους κάθε μήνα, διότι το κάθε μωρό είναι μοναδικό, με ξεχωριστές ανάγκες και όχι απαραίτητα τις ίδιες με το προηγούμενο ή τα προηγούμενα παιδιά.

Η ψυχοκινητική ανάπτυξη του βρέφους διακρίνεται σε τέσσερις τομείς:

Έτσι, η Παιδίατρος μπορεί να εκτιμήσει εάν οι κινήσεις του μωρού, η δυνατότητα να καθίσει ή να περπατήσει,  η ικανότητα να αντιλαμβάνεται και να πιάνει πράγματα γύρω του, οι δεξιότητες,  η κοινωνικότητα, η ανάπτυξη του λόγου, εντάσσονται στα φυσιολογικά όρια ή όχι. Τα περισσότερα βρέφη και παιδιά κινούνται στο μέσο όρο της αναπτυξιακής αξιολόγησης. Όχι σπάνια όμως, παρατηρούνται αποκλίσεις  και η παιδίατρος μέσα από την εμπειρία και την τακτική παρακολούθηση, θα εκτιμήσει αν πρόκειται για παραλλαγή του φυσιολογικού ή χρειάζεται κάποιος εξειδικευμένος εργαστηριακός έλεγχος ή παραπομπή σε άλλον ειδικό γιατρό. Στόχος είναι η έγκαιρη ανίχνευση και πρώιμη παρέμβαση ακόμα και σε απλές περιπτώσεις, διότι έχει μεγάλη σημασία για την εξέλιξη του μωρού αλλά και για όλη την οικογένεια.

Σύμφωνα με τις διεθνείς επιστημονικές οδηγίες για την αναπτυξιακή αξιολόγηση του βρέφους, ο έλεγχος διενεργείται στις 6 εβδομάδες, στους 3,  6 και 9 μήνες, στο χρόνο, στους 15 και 18 μήνες και συνεχίζεται σε παιδιά 2, 2.5, 3, 4 και 5 ετών.

Η Παιδίατρος Δρ. Μαρία Κατσάρα, διενεργεί τη νέα αναπτυξιακή δοκιμασία «Παĩς» στο Ιατρείο, για την πρώιμη ανίχνευση διαταραχών αυτιστικού φάσματος, σε παιδιά ηλικίας 18 μηνών έως 4 ετών,  τα οποία δεν έχουν τις αναμενόμενες για την ηλικία τους επικοινωνιακές δεξιότητες ή καθυστερούν να μιλήσουν. Δείτε αναλυτικά, εδώ.

Στον  2^ο μήνα της ζωής του το βρέφος σηκώνει το κεφάλι σε πρηνή θέση, προσηλώνει το βλέμμα στο πρόσωπο της μαμάς, παρακολουθεί αντικείμενα οριζόντια σε κοντινή απόσταση, χαμογελά σε ανταπόκριση, αντιδρά στους ήχους και την ομιλία των οικείων,  παράγει ήχους.

Στον  3^ομήνα το βρέφος αρχίζει να ανασηκώσει και το θώρακα του σε πρηνή θέση, ενώ στηρίζει καλά το κεφαλάκι του. Το μωρό σας από τον 3^ο μήνα αρχίζει να βλέπει πολύ καθαρότερα, να παρατηρεί τα δάχτυλά του και κοντινά αντικείμενα με έντονα χρώματα, να παράγει ήχους και τις πρώτες συλλαβές όταν του μιλούν, ή είναι ευχαριστημένο. Γυρνά τα μάτια ή/και το κεφάλι σε οικεία φωνή. Κατά το μήνα αυτό σταματούν συνήθως και οι κολικοί.

Στον  4^ο μήνα στηρίζει καλά το κεφαλάκι του, ανασηκώνει πολύ καλά τον θώρακα σε πρηνή θέση, ανταλλάσσει πρωτοκουβέντα με τους γονείς, ενώ απλώνει να πιάσει αντικείμενα. Μετά τον 4^ο μήνα προς τον 5^ο μήνα αρχίζει και η εισαγωγή των ξένων τροφών και μπορεί να σταματήσει η αποστείρωση του μπιμπερό ή της πιπίλας, αλλά οι κανόνες υγιεινής πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα, ιδιαίτερα εάν δεν έχει θηλάσει επαρκώς.

Στον  6^ο μήνα κάθεται με υποστήριξη, γυρνά από την ύπτια θέση στο πλάι, σηκώνει και πιάνει τα πόδια σε ύπτια θέση, συγκρατούμενο στηρίζει το βάρος του. Συλλαμβάνει και κρατά αντικείμενα, βάζει όλα τα αντικείμενα στο στόμα. Συλλαμβάνει και κουνά εσκεμμένα κουδουνίστρα για να παράγει ήχο.

Στον  9^ο μήνα, το βρέφος κάθεται σταθερά, προχωρά στο έδαφος έρποντας, στριφογυρνώντας ή μπουσουλώντας, ήδη μετά τον 6^ο μήνα μεταφέρει αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο, πιάνει ψίχουλα με δείκτη και αντίχειρα, κάνει παλαμάκια και «κου-πε-πε», αναζητά αντικείμενο που πέφτει, κρατά και δαγκώνει μικρό κομμάτι τροφής. Αναγνωρίζει οικεία πρόσωπα, δείχνει τα συναισθήματά του και αρχίζει να «μιλά» με διπλές συλλαβές. Δείχνει φόβο για τους ξένους.

Από τον 10^ο έως τον 12^ο μήνα, ξεκινά να μπουσουλάει γρήγορα , να σέρνεται με τον ποπό ή να περπατά σαν αρκούδα. Κρατιέται και σηκώνεται όρθιο μόνο του  και σταδιακά  προς τον 12^ο μήνα αρχίζει να κάνει βηματάκια, ακουμπώντας σε σταθερά σημεία. Συνήθως μέχρι τον 15^ο μήνα περπατά μόνο του. Αρχίζει να πετά κάτω αντικείμενα και να τα αναζητεί που πέφτουν. Δείχνει μακρινά αντικείμενα με τον δείχτη, ενώ ακολουθεί απλές εντολές. Μπορεί να προφέρει μερικές λέξεις, ενώ παίζει παιχνίδια αλληλεπίδρασης, όπως  «κου-κου-τσα» και «κόλλα το».

Αντιλαμβάνεται σε μεγάλο βαθμό ότι συμβαίνει γύρω του και θέλει να συμμετέχει, ενώ αρχίζει να εξερευνά το γύρω του περιβάλλον, γι αυτό και η προσοχή των γονέων για ελαχιστοποίηση των κινδύνων πρέπει να είναι μεγάλη. Έχει βγάλει τα πρώτα νεογιλά δόντια και έχει αρχίσει να μασά την τροφή του.

Κατά το μηνιαίο έλεγχο του βρέφους, η Παιδίατρος: