Λιποθυμικό επεισόδιο

Λιποθυμία ή συγκοπτικό επεισόδιο είναι ένα ξαφνικό, σύντομο επεισόδιο απώλειας συνείδησης που σχετίζεται με απώλεια του μυϊκού τόνου, από το οποίο ο ασθενής επανέρχεται αυτόματα.  Η λιποθυμία είναι συχνό σύμπτωμα στους εφήβους και συνήθως δεν υποκρύπτει καρδιολογική νόσο. Υπολογίζεται ότι μέχρι και 15% των εφήβων θα έχουν τουλάχιστον ένα λιποθυμικό επεισόδιο πριν το τέλος της εφηβείας. Παρότι τα λιποθυμικά επεισόδια στα παιδιά  είναι συνήθως καλοήθη, μπορεί σπανιότερα να είναι αποτέλεσμα μιας πιο σοβαρής κατάστασης, συνήθως καρδιολογικής και ενδέχεται να οδηγήσουν ακόμα και σε αιφνίδιο θάνατο. Χαρακτηριστικά που παραπέμπουν σε καρδιακή αιτία είναι: συμπτώματα στην άσκηση, αίσθημα παλμών, ανεξήγητος θάνατος στην οικογένεια.

Απειλητικές γα τα ζωή καταστάσεις

1. Αρρυθμίες : Παιδιά χωρίς ανατομικό πρόβλημα στην καρδιά μπορεί να εμφανίσουν συγκοπτικό επεισόδιο ως αποτέλεσμα αρρυθμίας, που προήρθε είτε από εξωγενείς παράγοντες (φάρμακα, ηλεκτρολυτικές διαταραχές) είτε από κληρονομικές διαταραχές του ρυθμού της καρδιάς. Παραδείγματα αποτελούν το σύνδρομο του μακρού QT, το σύνδρομο Brugada, η υπερκοιλιακή ταχυκαρδία και το σύνδρομο Wolf-Parkinson-White, κά.
2. Ανατομικές ανωμαλίες στην καρδιά όπως είναι οι συγγενείς καρδιοπάθειες  ή η μυοκαρδίτιδα μπορεί να προκαλέσουν συγκοπτικό επεισόδιο απειλητικό για τη ζωή. Από τους αθλητές που πεθαίνουν αιφνίδια, η πλειοψηφία έχει κάποια καρδιακή βλάβη που δεν είχε διαγνωστεί. Παραδείγματα αποτελούν η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, οι συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων αγγείων, η στένωση της αορτικής βαλβίδας, η οξεία μυοκαρδίτιδα μετά από λοίμωξη με ιούς  coxsackie A και B και αδενοιό.
3. Θερμοπληξία : όταν οι αθλητές ασκούνται υπό ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες και δε λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τα σημεία κόπωσης που εμφανίζει ο οργανισμός τους, μπορεί να εμφανίσουν θερμοπληξία. Η θερμοπληξία είναι ένα σύνδρομο της εξάντλησης και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αιφνίδιο θάνατο.

Κοινές καταστάσεις που οδηγούν σε λιποθυμία

1. Η λιποθυμία από διέγερση του παρασυμπαθητικού είναι η πιο συνηθισμένη αιτία  λιποθυμίας στα παιδιά, υπεύθυνη για το 50% των περιπτώσεων που προσκομίζονται στα επείγοντα. Κοινές καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε συγκοπτικό επεισόδιο είναι η ορθοστασία, το σωματικό και το ψυχολογικό stress, αλλά και αντανακλαστική διέγερση του παρασυμπαθητικού όπως παραδείγματος χάρη κατά την ούρηση, την κένωση την κατάποση, τον βήχα ή το χτένισμα των μαλλιών. Τυπικά οι ασθενείς περιγράφουν ένα πρόδρομο στάδιο με ζάλη, ναυτία, ωχρότητα, διαταραχές όρασης και εφίδρωση.
2. Τα επεισόδια  κατακράτησης αναπνοής παρουσιάζονται σε παιδιά 6 έως 24 μηνών και πυροδοτούνται από έντονο ερέθισμα όπως πόνο, φόβο ή θυμό. Τα επεισόδια υποχωρούν μέχρι την ηλικία των 5 χρονών, όμως κάποια από αυτά τα παιδιά θα συνεχίσουν να έχουν λιποθυμικά επεισόδια από διέγερση του παρασυμπαθητικού,  αργότερα.
3. Η λιποθυμία από ορθοστατική υπόταση σχετίζεται με αλλαγή θέσης του σώματος και προκαλείται από αιφνίδια πτώση της αρτηριακής πίεσης. Η ορθοστατική υπόταση μπορεί να συμβεί σε αφυδάτωση, αιμορραγία, αναιμία, σε νευρογενή ανορεξία ή λήψη κάποιων φαρμάκων.

Καταστάσεις που μιμούνται τη λιποθυμία είναι οι σπασμοί, κάποια σύνδρομα ημικρανίας, η ναρκοληψία,  ο υπεραερισμός από ψυχολογικό stress, ιδιαίτερα στους εφήβους, όπως και το σύνδρομο μετατροπής/υστερία.

Αντιμετώπιση λιποθυμικού επεισοδίου:
Δεν  προσπαθούμε να κρατήσουμε όρθιο ένα άτομο που καταρρέει!!! Ο οργανισμός χρησιμοποιεί ως αμυντικό μηχανισμό την πτώση. Όταν το άτομο βρεθεί σε οριζόντια θέση, το αίμα λόγω βαρύτητας, ρέει πιο εύκολα προς τον εγκέφαλο και έτσι επανέρχονται οι αισθήσεις πιο γρήγορα.
Ελέγχουμε αν αναπνέει.

• Αν το παιδί αναπνέει και δεν έχει κάποια άλλη κάκωση, ανασηκώνουμε περίπου 30 εκ. τα πόδια, ώστε να βελτιώσουμε την ροή αίματος προς τον εγκέφαλο.
• Ανοίγουμε τα ρούχα και οτιδήποτε σφίγγει και φροντίζουμε να αναπνέει ελεύθερα.
• Αν χρειαστεί να αφήσουμε το παιδί μόνο του θα πρέπει να το τοποθετήσουμε σε πλάγια θέση ασφαλείας.
• Δεν δίνουμε  τίποτα να πιει πριν συνέλθει τελείως, γιατί υπάρχει κίνδυνος εισρόφησης.
• Δεν σκεπάζουμε  το παιδί, γιατί η ζέστη προκαλεί αγγειοδιαστολή με αποτέλεσμα να μειώνεται η ροή αίματος προς τον εγκέφαλο.